De Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) juicht het European Grids Package toe, dat grote kansen biedt om de vergunningverlening voor energie(infra)projecten te versnellen. De Europese Commissie stelt onder andere voor om kabels en buizen aan te leggen zonder belemmeringen door stikstofregels. ‘Dit is heel goed nieuws, want het is zó zonde dat de aanleg van broodnodige duurzame energieprojecten nu stilstaat, omdat er tijdens de bouw een klein beetje stikstof wordt uitgestoten. Dankzij deze projecten worden er over de gehele levensduur bakken met stikstof én CO₂ voorkomen,’ zegt Olof van der Gaag, voorzitter NVDE. ‘Hierdoor zouden honderden energieprojecten weer door kunnen. Dat hebben we nodig’.

De Europese Commissie heeft vandaag het European Grids Package gelanceerd. Het doel van dit pakket is om de energietransitie in Europa te versnellen: door snellere vergunningverlening voor energie-infrastructuur en het succesvol implementeren van een Energy Union. De Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) juicht dit plan toe. Want hiermee worden we als Europa sneller onafhankelijk van dure fossiele import, verbeteren we ons concurrentievermogen en slaan we een belangrijke slag in het halen van onze energie- en klimaatdoelen. Om vol vooruit te gaan met de energietransitie is het van belang dat de energie-infrastructuur er is en we hier zo goed en efficiënt mogelijk gebruik van maken, zowel in Nederland als in Europa.

Ruimtelijke procedures zijn nog te vaak een tijdrovend obstakel voor het aanleggen van kabels en buizen. De NVDE hoopt dat de onderhandelaars van het nieuwe regeerakkoord de 2×2 formule omarmen: procedures duren maximaal 2 jaar en 2 procent van de ruimte wordt beschikbaar gesteld voor de energietransitie. Nu duurt het vergunningsproces gemiddeld acht jaar, waardoor veel oplossingen voor 2030 niet meer haalbaar zijn.

Een super belangrijk onderdeel van het Grids Package is dat hierin een uitzondering van stikstofregels voor de bouw van infrastructuur voor elektriciteit is opgenomen. Nu lopen er nog honderden bouwprojecten voor de uitbreiding van het stroomnet tegen vertragingen aan wegens stikstofregels. Eerder onderzoek van de NVDE liet de ingrijpende vertraging zien door de huidige stikstofimpasse. Dit terwijl deze projecten nauwelijks bijdragen aan stikstofuitstoot en op de langere termijn juist harstikke helpen met het verlagen van stikstofemissies. Met deze uitzondering wordt de bouw en vergunningverlening van elektriciteitsinfrastructuur projecten significant sneller. Dit versnelt niet alleen de energietransitie, maar helpt ook bij het oplossen van netcongestie. We zijn blij dat het ministerie van Klimaat en Groene Groei zich hiervoor hard heeft gemaakt in Brussel, onder meer met deze ‘non-paper’.

In het Grids Package staat ook de Europees brede energie-toekomst centraal: door het versterken van grensoverschrijdende infrastructuur(planning) en het zo efficiënt mogelijk gebruik maken van de bestaande infrastructuur (Guidance on Grid Connections). Hier komt meer Europese ondersteuning en sturing op, om zo samen met alle lidstaten toe te werken naar een volledig geoptimaliseerd en geïntegreerd net. De NVDE is verheugd dat de Europese samenwerking meer wordt opgezocht. Zeker voor Nederland als Europees energie-knooppunt is het slim inspelen op aanbod, vraag en benodigde energie-infrastructuur essentieel voor een snelle en succesvolle energietransitie.

Andere voorstellen uit het pakket van de Europese Commissie zijn:

• Kleinschalige installatie zonnepanelen, energieopslag of laadpunten vergunningsvrij. Installaties tot 100 kilowatt (kW) moeten voortaan zonder administratieve vergunning kunnen worden gerealiseerd, met uitzondering van de vergunningen voor aansluitingen op het elektriciteitsnet. Zo kunnen we sneller elektrificeren en verduurzamen.
• Versnelde vergunningverlening voor grootschalige (boven 100 kW) energieopslag, zonne-energieapparatuur en laadinfrastructuur. De maximumtermijn van vergunningverlening voor deze energieopslagprojecten moet zes maanden worden. Bij pompcentrales op waterkracht zou de vergunningverlening maximaal twee jaar mogen duren, wegens striktere milieunormen. Ook voor laadpunten boven de 100 kW moet een maximum vergunningstermijn van zes maanden gaan gelden. Zonne-energieprojecten, ook waar deze samengaan met samen geplaatste opslag, moeten volgens het voorstel profiteren van kortere vergunningsprocedures. En ze moeten met passende waarborgen worden vrijgesteld van de verplichting om een milieueffectbeoordeling uit te voeren.
• Eenvoudigere milieutoets bij vervanging van windmolenpark. Wanneer een windpark wordt vernieuwd, zonder extra ruimtebeslag of hogere capaciteit, moet de milieubeoordeling sterk worden vereenvoudigd of zelfs vervallen.
• Eén digitaal loket per lidstaat. Lidstaten moeten een centraal digitaal loket voor de volledige vergunningprocedure opzetten. Daarnaast moeten zij ervoor zorgen dat omwonenden kunnen meedelen in de voordelen van energieprojecten, om de lokale steun te vergroten.

Voordat de Europese Commissie dit plan tot uitvoering kan brengen, kunnen er nog wijzigingen in de strategie worden aangebracht en moet deze nog langs het Europees Parlement en de Europese Raad. Dit pakket kan gezien worden als een belangrijke eerste stap voorwaarts richting een snellere energietransitie, een onafhankelijker Europa en een sterker concurrentievermogen.

EU Press release en stukken: Commission proposes upgrade of the EU’s energy infrastructure to lower bills and boost independence