Geadresseerde
- Ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur
- T.a.v. minister F.M. Wiersma
Afzenders
Contact
- Contactpersoon: Puck Sanders
- E-mail: info@bouwendnederland.nl
- Tel.: +31 (0)79 325 2314
- Adres: Postbus 20401, 2500 EK Den Haag
- Datum: 1 oktober 2025
- Betreft: Gezamenlijke zienswijze op AMvB vergunningvrije verduurzamingsactiviteiten
1. Inleiding
Een spoedige, structurele en forse vermindering van de stikstofuitstoot maakt het mogelijk om meerdere urgente maatschappelijke doelen tegelijkertijd te realiseren:
- Toekomstperspectief voor betrokken boeren
- Herstel en versterking van kwetsbare natuur
- Versnelling van de woningbouw
- Het vlot trekken van infrastructuurprojecten
- Het mogelijk maken van de energietransitie, die op zichzelf weer zorgt voor verdere stikstofreductie
Bouwend Nederland, Natuurmonumenten, Natuur & Milieu en VNO-NCW hebben eerder gezamenlijk een gedragen plan gepresenteerd, gesteund door NVDE, Energie-Nederland, Netbeheer Nederland en Techniek Nederland. Vanuit die gezamenlijke inzet reageren wij op de voorliggende AMvB.
Algemene beoordeling
- Positief: Het idee om verduurzamingsactiviteiten met kleine en tijdelijke stikstofemissies onder voorwaarden aan te wijzen als vergunningvrije Natura 2000-activiteiten is in beginsel verstandig.
- Probleem: Het is onwenselijk dat juist projecten die bijdragen aan stikstofreductie en natuurverbetering nu geen of vertraagde vergunning krijgen.
- Zorgpunt: In de huidige vorm mist het voorstel ecologische onderbouwing en daarmee juridische houdbaarheid. Dit schept risico’s dat activiteiten achteraf alsnog vergunningplichtig blijken, zoals de ervaringen met PAS-melders en interimmers laten zien.
Kernverzoek
- Pas de AMvB aan en voorzie deze van een robuuste ecologische en juridische onderbouwing. Zonder geborgde maatregelen dreigen initiatiefnemers verder het juridische moeras te worden ingetrokken.
Scope-beperking
- De wijziging richt zich op bestaande activiteiten en biedt geen soelaas voor nieuwe projecten die de stikstofuitstoot helpen beperken (zoals duurzame energieprojecten en bijbehorende infrastructuur) waar soms slechts beperkte, tijdelijke uitstoot speelt.
- Vraag: Hoe kan aanpassing in regelgeving of een programmatische aanpak, in combinatie met geborgde emissiereductie, wél een oplossing bieden voor dit type nieuwe activiteiten?
Oproep
- Wij doen een gezamenlijke en dringende oproep om uiterste zorgvuldigheid te betrachten bij het ontwikkelen en onderbouwen van juridische maatregelen.
2. Ontbreken van een ecologische onderbouwing
- Probleemstelling: Het voorstel mist de ecologische onderbouwing die noodzakelijk is om vast te stellen of de maatregelen bijdragen aan de instandhoudingsdoelstellingen van Natura 2000-gebieden.
- Gevolg: Zonder deze onderbouwing kan niet worden vastgesteld of reductiepercentages, termijnen en factoren ecologisch verantwoord zijn.
- Juridisch kader: Dit is strijdig met artikel 6, lid 2 van de Habitatrichtlijn, dat vereist dat verslechtering van Natura 2000-gebieden wordt voorkomen.
- Verzoek: Lever eerst de ecologische onderbouwing aan vóór inwerkingtreding van de regeling.
3. Strijdigheid met artikel 11.21 Bal
- Observatie: Het voorstel lijkt in strijd met artikel 11.21, eerste lid onder a, van het Bal.
- Toelichting: Vergunningvrije activiteiten kunnen alleen worden aangewezen als uit een voortoets blijkt dat significante effecten zijn uit te sluiten.
- Tekort: In het huidige voorstel ontbreekt de vereiste voortoets, waardoor de juridische basis voor vergunningvrijstelling ontbreekt.
4. Onduidelijkheid over tijdelijke belasting
- Inhoud: Het voorstel staat een tijdelijke toename van stikstofemissie toe (maximaal drie jaar en tot een factor vijf van de beoogde reductie).
- Onzekerheden:
- Onduidelijke formulering van “factor vijf” en de exacte reikwijdte van de tijdelijke toename.
- Cumulatieve effecten bij gelijktijdige maatregelen door meerdere bedrijven zijn niet inzichtelijk gemaakt.
- Risico: Tijdelijke toename kan leiden tot verslechtering van natuurwaarden, strijdig met de Habitatrichtlijn.
- Verzoek: Maak cumulatieve effecten inzichtelijk en beoordeel of compensatie nodig en mogelijk is.
5. Onvoldoende waarborg voor permanente reductie
- Probleem: Hoewel de toelichting spreekt over permanente emissiereductie, volgt dit niet expliciet uit de wettekst.
- Gevolg: Omdat het om vergunningvrije activiteiten gaat, kan de maatregel later worden teruggedraaid zonder vergunning, waardoor reductie niet is geborgd.
- Verzoek: Werk de borging voor permanente reductie expliciet en afdwingbaar uit in de regeling.
6. Onduidelijkheid over de reikwijdte van de AMvB
- Probleem: Artikel 11.16 Bal is abstract geformuleerd; definities van “bestaande activiteiten” en “verduurzamingsactiviteiten” ontbreken.
- Gevolg: Onzekerheid voor initiatiefnemers en bevoegde gezagen; risico op uiteenlopende interpretaties en rechtsongelijkheid.
- Energie-infrastructuur: Valt feitelijk buiten de scope, omdat reductie vaak elders optreedt dan in het projectgebied (bijv. elektrificatie van fabrieken).
- Verzoek:
- Neem een beschrijvende lijst of duidelijke criteria op van toegestane verduurzamingsactiviteiten.
- Betrek ook bijbehorende (energie)infrastructuur als onderdeel van de toegestane activiteiten.
- Onderbouw ecologisch de reductiepercentages en termijnen om rechtszekerheid en handhaafbaarheid te vergroten.
7. Conclusie en verzoek
- De opgaven rond stikstofreductie en natuurherstel zijn complex en vragen om daadkrachtig, consistent en juridisch houdbaar beleid.
- Gezien de juridische en ecologische onzekerheden achten wij vaststelling van de AMvB in de huidige vorm bijzonder risicovol.
- Verzoek:
- Voorzie het voorstel eerst van een volledige ecologische onderbouwing.
- Laat een juridische toets uitvoeren, inclusief conformiteit met Habitatrichtlijn en Bal-artikelen.
- Definieer helder de reikwijdte, inclusief concrete afbakening en opname van bijbehorende energie-infrastructuur.
- Alleen met een transparante, toetsbare en ecologisch verantwoorde uitwerking kan de regeling daadwerkelijk bijdragen aan verduurzaming én natuurbescherming.
- Wij lichten deze inbreng graag toe.
- Ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur
- T.a.v. minister F.M. Wiersma
- Bouwend Nederland
- VNO-NCW
- Natuurmonumenten
- Natuur & Milieu
- NVDE
- Energie-Nederland
- Netbeheer Nederland
- Techniek Nederland
- Contactpersoon: Puck Sanders
- E-mail: info@bouwendnederland.nl
- Tel.: +31 (0)79 325 2314
- Adres: Postbus 20401, 2500 EK Den Haag
- Datum: 1 oktober 2025
- Betreft: Gezamenlijke zienswijze op AMvB vergunningvrije verduurzamingsactiviteiten
Een spoedige, structurele en forse vermindering van de stikstofuitstoot maakt het mogelijk om meerdere urgente maatschappelijke doelen tegelijkertijd te realiseren:
- Toekomstperspectief voor betrokken boeren
- Herstel en versterking van kwetsbare natuur
- Versnelling van de woningbouw
- Het vlot trekken van infrastructuurprojecten
- Het mogelijk maken van de energietransitie, die op zichzelf weer zorgt voor verdere stikstofreductie
- Positief: Het idee om verduurzamingsactiviteiten met kleine en tijdelijke stikstofemissies onder voorwaarden aan te wijzen als vergunningvrije Natura 2000-activiteiten is in beginsel verstandig.
- Probleem: Het is onwenselijk dat juist projecten die bijdragen aan stikstofreductie en natuurverbetering nu geen of vertraagde vergunning krijgen.
- Zorgpunt: In de huidige vorm mist het voorstel ecologische onderbouwing en daarmee juridische houdbaarheid. Dit schept risico’s dat activiteiten achteraf alsnog vergunningplichtig blijken, zoals de ervaringen met PAS-melders en interimmers laten zien.
- Pas de AMvB aan en voorzie deze van een robuuste ecologische en juridische onderbouwing. Zonder geborgde maatregelen dreigen initiatiefnemers verder het juridische moeras te worden ingetrokken.
- De wijziging richt zich op bestaande activiteiten en biedt geen soelaas voor nieuwe projecten die de stikstofuitstoot helpen beperken (zoals duurzame energieprojecten en bijbehorende infrastructuur) waar soms slechts beperkte, tijdelijke uitstoot speelt.
- Vraag: Hoe kan aanpassing in regelgeving of een programmatische aanpak, in combinatie met geborgde emissiereductie, wél een oplossing bieden voor dit type nieuwe activiteiten?
- Wij doen een gezamenlijke en dringende oproep om uiterste zorgvuldigheid te betrachten bij het ontwikkelen en onderbouwen van juridische maatregelen.
- Probleemstelling: Het voorstel mist de ecologische onderbouwing die noodzakelijk is om vast te stellen of de maatregelen bijdragen aan de instandhoudingsdoelstellingen van Natura 2000-gebieden.
- Gevolg: Zonder deze onderbouwing kan niet worden vastgesteld of reductiepercentages, termijnen en factoren ecologisch verantwoord zijn.
- Juridisch kader: Dit is strijdig met artikel 6, lid 2 van de Habitatrichtlijn, dat vereist dat verslechtering van Natura 2000-gebieden wordt voorkomen.
- Verzoek: Lever eerst de ecologische onderbouwing aan vóór inwerkingtreding van de regeling.
- Observatie: Het voorstel lijkt in strijd met artikel 11.21, eerste lid onder a, van het Bal.
- Toelichting: Vergunningvrije activiteiten kunnen alleen worden aangewezen als uit een voortoets blijkt dat significante effecten zijn uit te sluiten.
- Tekort: In het huidige voorstel ontbreekt de vereiste voortoets, waardoor de juridische basis voor vergunningvrijstelling ontbreekt.
- Inhoud: Het voorstel staat een tijdelijke toename van stikstofemissie toe (maximaal drie jaar en tot een factor vijf van de beoogde reductie).
- Onzekerheden:
- Onduidelijke formulering van “factor vijf” en de exacte reikwijdte van de tijdelijke toename.
- Cumulatieve effecten bij gelijktijdige maatregelen door meerdere bedrijven zijn niet inzichtelijk gemaakt.
- Risico: Tijdelijke toename kan leiden tot verslechtering van natuurwaarden, strijdig met de Habitatrichtlijn.
- Verzoek: Maak cumulatieve effecten inzichtelijk en beoordeel of compensatie nodig en mogelijk is.
- Probleem: Hoewel de toelichting spreekt over permanente emissiereductie, volgt dit niet expliciet uit de wettekst.
- Gevolg: Omdat het om vergunningvrije activiteiten gaat, kan de maatregel later worden teruggedraaid zonder vergunning, waardoor reductie niet is geborgd.
- Verzoek: Werk de borging voor permanente reductie expliciet en afdwingbaar uit in de regeling.
- Probleem: Artikel 11.16 Bal is abstract geformuleerd; definities van “bestaande activiteiten” en “verduurzamingsactiviteiten” ontbreken.
- Gevolg: Onzekerheid voor initiatiefnemers en bevoegde gezagen; risico op uiteenlopende interpretaties en rechtsongelijkheid.
- Energie-infrastructuur: Valt feitelijk buiten de scope, omdat reductie vaak elders optreedt dan in het projectgebied (bijv. elektrificatie van fabrieken).
- Verzoek:
- Neem een beschrijvende lijst of duidelijke criteria op van toegestane verduurzamingsactiviteiten.
- Betrek ook bijbehorende (energie)infrastructuur als onderdeel van de toegestane activiteiten.
- Onderbouw ecologisch de reductiepercentages en termijnen om rechtszekerheid en handhaafbaarheid te vergroten.
- De opgaven rond stikstofreductie en natuurherstel zijn complex en vragen om daadkrachtig, consistent en juridisch houdbaar beleid.
- Gezien de juridische en ecologische onzekerheden achten wij vaststelling van de AMvB in de huidige vorm bijzonder risicovol.
- Verzoek:
- Voorzie het voorstel eerst van een volledige ecologische onderbouwing.
- Laat een juridische toets uitvoeren, inclusief conformiteit met Habitatrichtlijn en Bal-artikelen.
- Definieer helder de reikwijdte, inclusief concrete afbakening en opname van bijbehorende energie-infrastructuur.
- Alleen met een transparante, toetsbare en ecologisch verantwoorde uitwerking kan de regeling daadwerkelijk bijdragen aan verduurzaming én natuurbescherming.
- Wij lichten deze inbreng graag toe.