Deze zomer bereiden politici zich voor op de verkiezingscampagnes en de vorming van een nieuwe regering. Twee partijen waren lang voldoende voor een solide meerderheid. In de huidige peilingen zijn daar (zonder de PVV) vijf partijen voor nodig. In de jaren ’90 waren er links van GroenLinks twee zetels en rechts van de VVD één. Nu zijn daar tientallen zetels.

Hoe zorg je dat het land dan nog bestuurbaar is? Politici moeten forse tegenstellingen overwinnen — in de volle hitte van de spotlights. Een vijfpartijenregering heeft behoefte aan een bindend thema met groot maatschappelijk draagvlak. De overgang naar duurzame energie leent zich daar uitstekend voor.

Energie is een strategische en cruciale ‘grondstof’ van onze economie en samenleving. Oranje-groene energie maakt ons onafhankelijk van geopolitieke strijd en landen met dubieuze regimes. Het biedt mensen en bedrijven betrouwbare en betaalbare energie.

Nieuwe energie is een bron van economische kansen en innovaties. Het vraagt hoogwaardige kennis waar Nederland in voorop kan lopen, bijvoorbeeld met wind op zee en innovaties in zonne-energie en laadinfrastructuur. Een sterke thuismarkt helpt de exportkansen.

De energietransitie is een banenmachine. In tien jaar tijd kwamen er tien keer zoveel banen bij als in de rest van de economie en die werkgelegenheid blijft groeien. De vraag is niet ‘hebben we banen voor de mensen?’ maar ‘hebben we mensen voor de banen?’. Dat vraagt om goed onderwijs en een plan om mensen naar die banen te helpen. Duurzame energie en energiebesparing zijn cruciaal in het tegengaan van klimaatverandering en het bijdragen aan schonere lucht.

De kans op succes is zeer groot, ook prettig in turbulente tijden. De politiek kan meesurfen op een gunstig ‘transitie-tij’. De benodigde subsidie voor nieuwe windmolens op zee was recent bijvoorbeeld € 2,7 mrd lager dan verwacht, terwijl er al een flinke kostendaling was begroot. Nederland krijgt zo het goedkoopste windpark op zee ter wereld.

Dit voorbeeld is geen toevalstreffer. De marktanalisten van Bloomberg voorspellen dat wind, zon en elektrische auto’s in het volgende decennium al goedkoper zijn dan fossiele energie en auto’s. Hun redenering: wanneer de vraag naar grondstoffen stijgt, stijgen de prijzen; wanneer de vraag naar producten stijgt, dalen de prijzen. En duurzame energie drijft op producten (panelen, molens, batterijen). De grondstof zelf is gratis en onuitputtelijk (zon en wind), anders dan bij fossiele energie.
Duurzame energie knuffelt geen bomen, maar businessmodellen. Vele bedrijven uit onze sector zien legio kansen. Grote bedrijven omarmen de klimaatafspraken in Parijs en dringen aan op snelle uitvoering.

Het huidige kabinet heeft mede dankzij het energieakkoord een mooie eerste stap in de energietransitie gezet. Het is cruciaal dat dit niet stilvalt maar juist met kracht wordt voortgezet. Het succes van wind op zee biedt belangrijke aanknopingspunten:
• formuleer stevige doelstellingen voor het terugdringen van CO2, meer duurzame energie en energiebesparing;
• garandeer dat de markt langjarig massa kan maken en stel daarvoor voldoende subsidie beschikbaar;
• vraag de markt om zich te committeren aan verdere kostenreductie en werk toe naar subsidie-onafhankelijkheid, mede door CO2 goed te beprijzen;
• houd Kafka ver uit de buurt en organiseer vergunningen en procedures zeer simpel, zoals minister Kamp dat heeft gedaan bij wind op zee.

Nederland komt van ver maar de sprong in duurzame energie is dit jaar vergelijkbaar met de grootste sprongen van de Duitse Energiewende. Ondertussen dalen de kosten spectaculair en zijn vele bedrijven en NGO’s bereid deze aanpak te steunen en waar te maken. Het zou een historische prestatie zijn als het volgende kabinet Nederland zo snel mogelijk naar 100% duurzame energie krijgt. Hopelijk maakt die voldoening het iets makkelijker om splijtende culturele en sociaaleconomische tegenstellingen te overwinnen.

Dit opiniestuk is op 17 augustus in het FD gepubliceerd.